Programma
Biënnale Gelderland 2019 | Seelenwanderung
Museum Arnhem en Museum Het Valkhof slaan de handen ineen voor een nieuwe editie van de Biënnale Gelderland, die in 2019 plaatsvindt. De Biënnale Gelderland is hét podium voor hedendaagse beeldende kunst in en vanuit Gelderland. Productiehuis Plaatsmaken is verantwoordelijk voor inhoudelijk concept, keuze kunstenaars, productie en fondsenwerving.
In deze bijzondere editie van de Biënnale Gelderland staat de relatie tussen mens en natuur centraal. De mens kan wel willen heersen over de natuur door in te perken, te snoeien, omheinen en dwingen, de natuur woekert altijd door. Wanneer men denkt de exoten definitief te hebben verbannen, duikt in de berm en in de tuin van de buurman wederom Japanse duizendknoop op. Goudvissen hebben hun plek gevonden in de Jansbeek.
De natuur wordt daarnaast in de kunsten al eeuwenlang ingezet als metafoor, als spiegel voor de ziel en voor de mens als soort. Deze twee uitgangspunten zijn leidraad voor de tentoonstellingen, waarin wordt onderzocht hoe de natuur vandaag de dag een rol speelt in het gesprek over onze leefomgeving.
Tentoonstelling Arnhem: langs de Jansbeek (centrum)
Aan de kunstenaars is gevraagd om met een voorstel te komen voor een werk in de openbare ruimte, waarin de bezoeker de natuur in zichzelf of in de stad op bijzondere wijze kan ervaren. Toneelgroep Oostpool levert daarnaast een vijftal tekstwerken naar aanleiding van het thema, die ter plaatse kunnen worden beluisterd. De kunstwerken kunnen worden beleefd tijdens een wandeling die langs de Jansbeek meandert.
Tentoonstelling Nijmegen: museum het Valkhof
In museum het Valkhof is gelijktijdig een tentoonstelling te zien, waarin het werk dat in Arnhem te zien is in de context van het oeuvre van de deelnemers geplaatst wordt. In het museum wordt een ander soort ‘Seelenwanderung’ aangeboden, een meer mentale. Hierin speelt herkenning, mijmering en verlangen naar vrijheid van geest een belangrijke rol.
Satelliet—
programma
Studio Omstand en ExpoPlu
Naast de hoofdtentoonstelling(en) bieden we Studio Omstand (kunstenaarsinitiatief in Arnhem) en Expoplu (platform voor hedendaagse beeldende kunst in Nijmegen) de gelegenheid een autonome tentoonstelling te maken gerelateerd aan het thema. Studio Omstand maakt een solotentoonstelling met nieuw werk van Vanessa Jane Phaff. Expoplu organiseert een solotentoonstelling van Femke Herregraven, ook met nieuw werk. Met deze tentoonstellingen geven Studio Omstand en Expoplu hun visie op het thema van de Biënnale.
Femke
Herre—
graven
Femke Herregraven is geïnteresseerd in de evolutie van onvoorspelbare landschappen. Instabiele landschappen, zoals bijvoorbeeld een bergketen, groeien en krimpen in de tijd, leiden hun eigen recalcitrante leven met smelten en bevriezen, zijn en niet zijn. Met deze onbetrouwbaarheid passen ze niet in het lineaire Westerse narratief van vooruitgang. Data worden immers opgerekt, woorden schieten te kort. Herregraven gebruikt instabiele en verwoestende landschappen als basis in haar werk. Ze is benieuwd naar waarheen deze landschappen zich ontwikkelen, de invloed op de omgeving en de speculatie en verbeelding daarvan. Haar kunstenaarspraktijk is eigenlijk een vorm van artistieke geomorfologie.
Naast dit thema is de kunstenaar bezig met het doorgronden van de invloed van financiële processen op de natuur en specifieke landschappen. In haar tentoonstelling in Expoplu komen deze twee onderwerpen samen. Zij neemt de definitie van de natuur op bijzondere wijze onder de loep.
Herregraven maakt tekeningen, installaties, games, prints en sculpturen.
Vanessa
Jane
Phaff
De thematiek van Biënnale Gelderland 2019, Seelenwanderung, is nadrukkelijk aanwezig in het werk van Vanessa Jane Phaff, in de zin van de tijdelijkheid van het lichaam versus de onsterfelijkheid van de ziel. Haar linoleumsnedes, een techniek waarin beeld nadrukkelijk wordt geconstrueerd, zijn als een façade (het lichaam) waarachter zich onvaste inhouden (het streven van de ziel) doen vermoeden.
Het werk van Vanessa Jane Phaff wortelt in de belevingswereld van kinderen op de rand van adolescentie. Conflicterende krachten worden tegelijk ingezet. Vernietiging en onschuld, bloedige ernst en theatrale pose gaan in elkaar over.
De kunstenaar hanteert motieven uit de westerse cultuurgeschiedenis om bestaande machtsstructuren te ondermijnen en gebruikt collage en het gegeven van de reproduceerbaarheid van de linotechniek, om de unieke, wezenlijke lokatie van zoiets als ziel of identiteit te ondergraven.
Het lichaam vertegenwoordigt de mogelijkheid tot verandering. Zowel lichaamsdelen als gezichten worden herhaald, soms in hetzelfde beeld, een onmogelijke gelijktijdigheid die nog eens benadrukt dat het hier gaat om wordingsfases, om herinneren of vooruitzien.
Agenda
zaterdag 23 nov
activiteit: instaprondleiding
tijd: 14.00 - 15.00 uur
aantal deelnemers: min. 5 - max. 20
leeftijd: n.v.t.
kosten: 5,-
startpunt: De Kerk Arnhem (Sint Walburgisplein 1)
aanmelden: Eventbrite / of ticket kopen in De Kerk (Sint Walburgisplein 1)
zondag 24 nov
activiteit: instaprondleiding in Arnhem langs de Jansbeek
tijd: 14.00-15.00 uur
aantal deelnemers: min. 5 - max. 20
leeftijd: n.v.t.
kosten: 5,-
startpunt: De Kerk Arnhem (Sint Walburgisplein 1)
aanmelden: Eventbrite / of ticket kopen in De Kerk
zaterdag 28 dec
activiteit: instaprondleiding in Museum het Valkhof
tijd: 14.00 - 15.00 uur
aantal deelnemers: min. 5 - max. 20
leeftijd: n.v.t.
kosten: gratis (wel reguliere entree)
startpunt: balie Museum het Valkhof
zondag 29 dec
activiteit: inloopworkshop voor kinderen
tijd: 14.00 - 15.30 uur
aantal deelnemers: in overleg
leeftijd: n.v.t.
kosten: gratis (wel reguliere entree)
locatie: Museum het Valkhof
zaterdag 4 jan
activiteit: instaprondleiding Museum het Valkhof
tijd: 14.00 - 15.00 uur
aantal deelnemers: min. 5 - max. 20
leeftijd: n.v.t.
kosten: gratis (wel reguliere entree)
startpunt: balie Museum het Valkhof
Rondleidingen & activiteiten
Instaprondleidingen
Ga mee met een instaprondleiding en kom alles te weten over de Biënnale Gelderland. Onze ervaren gidsen nemen je mee en kunnen je alles vertellen over de kunstwerken. De Biënnale Gelderland bestaat uit twee hoofdtentoonstellingen. Een in de binnenstad van Arnhem, waar kunstenaars nieuw werk in de openbare ruimte langs de Jansbeek presenteren. In Museum Het Valkhof is werk van dezelfde kunstenaars te zien dat context biedt voor de tentoonstelling in Arnhem. De beide onderdelen van Biënnale Gelderland zijn in combinatie en afzonderlijk van elkaar te bezoeken. Kijk voor de data op de agenda
Rondleidingen op aanvraag
Liever een rondleiding in Arnhem of Nijmegen of wandeling met kunstenaar Isolde Venrooy in Arnhem op een ander moment? Dat kan! De groep bestaat uit maximaal 20 deelnemers. Interesse? Stuur een mail o.v.v. ‘rondleiding Biënnale Gelderland’ met naam, telefoonnummer, aantal personen en gewenste datum en tijdstip naar info@museumarnhem.nl (Arnhem) of naar publiekszaken@museumhetvalkhof.nl (Nijmegen).
Wo16 okt | Fotografieworkshop voor kinderen (8-12 jaar)
Wat zie jij als je écht goed om je heen kijkt? Een lollystokje tussen de plantjes of een restje verf op de straatstenen? Onder leiding van fotograaf Niek Michel ga je, gewapend met een camera, op zoek naar dingen die je meestal over het hoofd ziet. Je laat je hierbij inspireren door het werk van kunstenaar Rob Sweere. Hij maakt levensgrote foto’s van kleine plantjes tussen de straatstenen. Aan het eind krijgt je een print mee van je foto. Kijk voor meer informatie en om een ticket te bestellen op de agenda.
za 9 nov | SUBMERGE - kom onder de beek - met kunstenaar Rob Sweere
Ervaar het stromend water van de Sint Jansbeek. Na 156 jaar verdwenen te zijn geweest, stroomt de beek weer door het centrum van Arnhem. Tijdens deze middag nodigt kunstenaar Rob Sweere je uit om plaats te nemen in zijn installatie en wordt je onder de waterval op de Rijnkade geschoven, precies daar waar de beek de Rijn instroomt. Ervaar op die manier de kracht van het ondergedompeld zijn in de Sint Jansbeek.
De Sint-Jansbeek is een beek door Arnhem, die ontspringt op landgoed Zijpendaal en vervolgens door Sonsbeek en de binnenstad de rivier de Rijn uitstroomt. Tijdens de Biënnale Gelderland meanderen de kunstwerken rond de beek in de binnenstad.
Rob Sweere is bekend van zijn performances waarmee deelnemers de wereld om zich heen op een intense manier ervaren. Bewustwording van de wereld om ons heen, van de immense natuur of zelfs van het onmetelijke universum, maakt dat we onszelf leren kennen.
tijd: 13.00 – 17.00 uur
prijs: gratis
locatie: Rijnkade Arnhem (bij de waterval)
Iedereen is welkom op deze zaterdagmiddag. Het kunstwerk kan één voor één betreden worden. En geen zorgen, je wordt niet nat!
za 9 nov | Wandel mee met kunstenaar Isolde Venrooy
Beeldend kunstenaar Isolde Venrooy ontwikkelt wandelingen. Een wandeling kan nieuwe inzichten verschaffen, verhalen opwekken en mogelijkheden bieden voor een sensitieve relatie tussen mens en haar omgeving.
Tijdens de Biënnale Gelderland presenteert Venrooy een serie gele keramische objecten als wandelroute. Op sommige objecten is een tekst geplaatst, met wandelaanwijzingen. Deze ‘kijkgereedschappen’ richten de zintuigen en bevragen automatismen. Tijdens de wandeling geeft de kunstenaar toelichting op haar werk en past ze met de groep een aantal kijkgereedschappen toe. De wandeling eindigt weer in De Kerk, de tijdelijke presentatieplek van Museum Arnhem. Mét een kopje koffie of thee. Kijk voor meer informatie en om een ticket te bestellen op de agenda.
zo 29 dec | Inloopworkshop voor kinderen
Kom in de kerstvakantie naar Nijmegen en ga zelf aan de slag. Je laat je inspireren door het kunstwerk van Seet van Hout. Zij ziet haar hoofd als een tuin. Er groeien mooie bloemen, maar ook onkruid. Soms kan ze oogsten, dat is bijvoorbeeld als ze opeens een goed idee krijgt. Door haar kunstwerken krijg je een inkijkje in de tuin in haar hoofd. Sommige onderdelen zijn heel strak
(zoals de geperforeerde patronen), sommige stukjes juist helemaal niet (zoals de verf die uitvloeit). Met een satéprikker maak je jouw eigen patroon. Wat zie je als je je kunstwerk tegen het licht houdt? Kijk voor meer informatie en om een ticket te bestellen op de agenda.
Spoken
Word
Voor de officiële ingebruikname van de Sint Jansbeek, eind 2017, liet Toneelgroep Oostpool een tekst schrijven door de Arnhemse toneelschrijver Jibbe Willems. Deze tekst werd door de bekende actrice Jacqueline Blom ingesproken op een band en afgespeeld als een voice over bij de openingsact van het gezelschap. Nog altijd is deze tekst met de titel ‘U bent een druppel’ te beluisteren aan de oever van de beek bij Huis Oostpool. Op de gevel bevindt zich daar een QR-code die met een smartphone kan worden gescand waarna het hoorspel van 5 minuten te beluisteren is.
Voor deze Biennale ontwikkelt Toneelgroep Oostpool vier nieuwe teksten die tijdens de wandeling langs de Jansbeek te beluisteren zijn. De geselecteerde Gelderse schrijvers Tim Lenders, Hanneke Hendrix, Martijn Brugman en Marije Langelaar zijn gevraagd hun licht te werpen op de thematiek van Seelenwanderung. Ook de tekst van Jibbe Willems "U bent een druppel" zal opgenomen worden in de route.
Jibbe Willems
Jibbe Willems is afgestudeerd aan de Toneelacademie Maastricht. Sindsdien werkt hij als theaterauteur, -bewerker en -vertaler voor verschillende gezelschappen, zoals het Nationale Toneel en Toneelgroep Oostpool. Hij schrijft toneel, jeugdtheater, libretti en ook teksten voor muziektheater in een veelheid aan stijlen. Jibbe hanteert een rauw idioom, heeft geen behoefte aan keurig dicht geplamuurde poëzie en hij probeert in ieder stuk dat hij schrijft of vertaalt een onderzoek aan te gaan naar de vorm en functie van de taal. Zijn werk is vertaald en opgevoerd op plekken over de hele wereld en hij won diverse prijzen.
stem | Jacqueline Blom
opname | Hergen Verheul
Marije Langelaar
Marije Langelaar is dichter en publiceerde drie dichtbundels bij de Arbeiderspers met als recentste uitgave Vonkt. Zij studeerde Vrije Kunst aan de academie in Arnhem en had eerst een carriere als beeldend kunstenaar. De perioden van beeldend werk en schrijfwerk wisselden elkaar op een natuurlijke manier steeds af tot het zwaartepunt definitief bij de poëzie bleef liggen.
Haar woorden tintelen, in haar zinnen krijgen alle details betekenis. De energie en verwondering buitelen over elkaar heen, soms met een duister randje. Er wordt gezocht naar harmonie, en die mag best wereldvreemd zijn. Marije werkt aan haar vierde dichtbundel en begin 2020 komt haar eerste roman uit: In het jaar van de rode os.
stem | Ludwig Bindervoet & Lotte Dunselman
opname | Hergen Verheul
Martijn Brugman
Martijn Brugman is schrijver, journalist en columnist. Hij schrijft journalistieke bijdrages en columns voor diverse publicaties. Brugmans literaire productie is wars van iedere rechtlijnigheid, haar voortgang kenmerkt zich door experimenten, onderbrekingen en hervattingen: vaak blijft het maaksel onvoltooid en wordt het als zodanig gedrukt. Zijn verhalen beschrijven en onderzoeken isolatie en spirituele dissociatie van zijn hoofdpersonen. Brugman werkt momenteel aan een detectiveroman. Hij geeft les bij Creative Writing op ArtEZ.
stem | Matthijs van de Sande Bakhuyzen
opname | Hergen Verheul
Hanneke Hendrix
Hanneke Hendrix is romanschrijver, podcast- en hoorspelmaker. Geschoold als toneelschrijver, werkt Hendrix, in zowel haar romans als in haar hoorspelen vanuit een fascinatie voor mensen die door het leven struikelen. Welke factoren bepalen eenzaamheid? Wat maakt dat iemand over het randje van gekte gaat? Of juist net niet gek wordt? Waar liggen de grenzen van een mens als het gaat om doordraaien, liefhebben of kluizenaarsschap? Ze schreef drie romans en maakte hoorspelen voor de publieke omroepen en Storytel.
stem | Nazmiye Oral
opname | Hergen Verheul
Tim Lenders
Tim Lenders is medeoprichter van Mensen Zeggen Dingen en Tapschrift. De Arnhemmer schrijft proza, poëzie, betogen, essays en spoken-word en publiceert de teksten op zijn pagina Tim's Verhalen. Zijn originele invalshoeken, vurige uitspattingen en nietsontziende zelfreflectie resulteerden de afgelopen jaren in optredens op festivals als Lowlands en Pukkelpop en terugkerende optredens in de voornaamste poppodia in Nederland en Vlaanderen. Tim werkt de komende tijd in zijn woonplaats aan een manuscript, dat in het najaar van 2020 voltooid moet zijn.
stem | Vincent van der Valk
opname | Hergen Verheul
Educatie
Interactieve rondleidingen
Ga met je klas op ontdekkingstocht tijdens Biënnale Gelderland! Museum Het Valkhof en Museum Arnhem hebben een speciale rondleiding ontwikkeld, voor zowel basis- als voortgezet onderwijs. Een museumdocent neemt de klas op interactieve wijze mee langs de werken. Spannende kijkvragen worden afgewisseld met uitdagende doe-opdrachten, zodat de leerlingen op verschillende manieren worden aangesproken.
De kosten voor een interactieve rondleiding bedragen:
- € 60,- in Arnhem
- € 45,- in Nijmegen voor het basisonderwijs (gratis entree)
- € 52,50 in Nijmegen voor het voortgezet onderwijs (excl. museumticket)
- Een interactieve rondleiding duurt een uur
- De groep bestaat uit max. 20 leerlingen
Fotografieworkshop
Ontdek de binnenstad van Arnhem, de omgeving rond Museum Het Valkhof of rond je eigen school door het oog van een camera. Wat zie jij als je écht goed om je heen kijkt? Onder leiding van fotograaf Niek Michel ga je, gewapend met een camera, op zoek naar dingen die je meestal over het hoofd ziet. Je laat je hierbij inspireren door het werk van kunstenaar Rob Sweere. Hij maakt levensgrote foto’s van kleine plantjes tussen de straatstenen. Aan het eind maak je een print van je foto.
De kosten voor een fotografieworkshop bedragen:
- € 250,- in Arnhem
- € 220,- in Nijmegen (excl. museumticket)
- De workshop duurt 1,5 uur
- De groep bestaat uit max. 25 leerlingen
Biënnale Gelderland in de klas
Wil je ook in de klas aan de slag met Biënnale Gelderland? Dat kan! We helpen je daar graag mee. Je vindt in dit bestand achtergrondinformatie, filmpjes van deelnemende kunstenaars en leuke verwerkingsopdrachten voor in het klaslokaal.
Educatiekatern Biennale Gelderland 2019
Aanmelden
Interesse? Voor een aanvraag in Arnhem: stuur een e-mail naar info@museumarnhem.nl. Voor een aanvraag in Nijmegen: stuur een e-mail naar publiekszaken@museumhetvalkhof.nl
Vermeld in de mail o.v.v. ‘aanvraag onderwijs Biënnale Gelderland’ de volgende informatie:
- activiteit: interactieve rondleiding/fotografieworkshop
- locatie: Arnhem/Nijmegen
- naam school, telefoonnummer en e-mailadres
- contactpersoon
- datum en tijdstip
- aantal leerlingen
- leeftijd en niveau leerlingen
- eventueel aanvullende informatie en/of speciale wensen
Film-
programma
Vier filmavonden rond het thema mens en natuur. Kunstenaars Gijs Verhoofstad, Mirka Farabegoli en Roos van Haaften kozen hun favoriete film. Op de avond van de vertoning geven ze een toelichting op hun keuze en op de film. De vierde film is geprogrammeerd in samenwerking met Studium Generale ArtEZ.
locatie: Focus Filmtheater
adres: Audrey Hepburnplein
tijd: 19:00 uur met een inleiding van max.15 minuten
- 22 okt - de keuze van Gijs Verhoofstad: Stalker van Andrey Tarkovsky (de vernieuwde versie)
- 29 okt - de keuze van Roos van Haaften: Samuel in the Clouds van Pieter van Eecke
- 5 nov - de keuze van Mirka Farabegoli: Homo Sapiens van Nikolaus Geyrhalters
- 12 nov - de keuze van Studium Generale ArtEZ: uit de serie How On Earth wordt de kunstenaarsfilm Bridge over Troubled Water van performance collectief MSL and Jaakko Pallasvuo getoond. De inleiding wordt gegeven door onderzoeker Harriet Bergman.